Wyjazd studyjny do Kozłówki i Lublina

7 czerwca 2016 r. w ramach wyjazdu integracyjnego, słuchacze Ekumenicznego Uniwersytetu Trzeciego Wieku udali się do Kozłówki i Lublina. Już w czasie jazdy autokarem profesor Jerzy Kruszewski dosyć szczegółowo przedstawił dzieje Jagiellonów na tle politycznym ówczesnej Europy. Temat ten nawiązywał do drugiej części naszego ekumenicznego wyjazdu studyjnego.

Pierwszym etapem naszej podróży, była Kozłówka położona  w województwie lubelskim, na Wysoczyźnie Lubartowskiej, na której znajduje się rozległy zespół pałacowo-parkowy, a w nim późno barokowy pałac, zbudowany w latach 1735-1742. Zabudowę majątku Kozłówka rozpoczął Michał Bieliński, wojewoda chełmiński, starosta sztumski i kowalewski, podskarbi ziem pruskich, który w jego posiadanie wszedł w 1735 roku poprzez małżeństwo z Teklą Pepłowską.

Po przybyciu do Kozłówki najpierw udaliśmy się do kawiarni – baru na lekki poczęstunek, a następnie grupami zwiedzaliśmy pałac. Pani przewodnik dokładnie objaśniała nam przeznaczenie poszczególnych komnat oraz postaci przedstawionych na wielu portretach. W całym pałacu znajduje się ich ponad 400. Pałac był własnością rodu Zamoyskich, których protoplasta, Jan Zamoyski jest uważany za założyciela w 1589 roku miasta Zamościa. Kiedy Kozłówka należała do jednego z najbardziej wpływowych rodów magnackich Rzeczypospolitej – Zamoyskich, została poddana znacznej rozbudowie, stając się wyjątkowej okazałości pałacem zaliczanym do najlepszych realizacji neobarokowych w Polsce. Rezydencja rodu Zamoyskich w Kozłówce, wraz z bogatym księgozbiorem, szczęśliwie przetrwała obie wojny światowe. W okresie PRL-u pałac służył za magazyn obrazów Muzeum Narodowego w Warszawie.

Zwiedzaliśmy też park oraz powozownię z akcesoriami podróżnymi i XIX-wieczne powozy. Na tyłach pałacu znajduje się Kaplica z lat 1903-1910, zaprojektowana na wzór kaplicy królewskiej na Wersalu. Zespół pałacowy jest otoczony wspaniałym parkiem, gdzie można podziwiać jego piękno i odpocząć.

W budynku dawnej powozowni znajduje się jedyna w Polsce Galeria Sztuki Socrealizmu znana również jako „Muzeum Socrealizmu”. Galeria prezentuje najciekawsze prace z I poł. lat 50. XX wieku, które liczą ponad 1600 rzeźb, rysunków, obrazów, grafik i plakatów. Są wśród nich dzieła ówczesnych czołowych polskich artystów. Swoistym dopełnieniem galerii są stojące na zewnątrz zdemontowane pomniki Bolesława Bieruta, Włodzimierza Lenina oraz Juliana Marchlewskiego. W trakcie zwiedzania galerii, z głośników usłyszeć można przemówienia sekretarzy partii, dźwiękowe fragmenty kronik oraz pieśni, takich jak np. Międzynarodówka.

Drugim etapem i celem naszej wyjazdu był Lublin. Zwiedzaliśmy położony na Wzgórzu Zamkowym Zamek Lubelski, który został przekształcony z drewnianego na murowany w latach 1341 – 1370 przez Kazimierza Wielkiego po najeździe Tatarów na Lublin w 1341 roku. Zamek gotycki składał się z murów obronnych i bramy, części mieszkalnej oraz czworobocznej baszty zwanej w późniejszych latach Basztą Żydowską. Zamek pełnił między innymi rolę kwatery królewskiej odwiedzanej przez Kazimierza Wielkiego oraz przedstawicieli rodu Jagiellonów. Bywał tu także król Jagiełło w towarzystwie królowej Jadwigi. Na Zamku Lubelskim przebywał Jan Długosz wychowując synów Kazimierza Jagiellończyka.  Gotyckie gmachy nadbudowano na zlecenie Zygmunta I Starego. Gościem Zamku Lubelskiego był również Zygmunt August w czasie obrad sejmu lubelskiego w 1569 roku. Na zamku nastąpiło także podpisanie aktu Unii Lubelskiej. Kres świetności zakończyły wojny drugiej połowy XVII wieku, kiedy to z kompleksu pozostały jedynie kaplica i baszta. Dzięki staraniom Stanisława Staszica na fundamentach wzniesiono w latach 1824-1826 gmachy w stylu angielskiego neogotyku z przeznaczeniem na „wzorowe” więzienie. Zamek Lubelski pełnił rolę więzienia od 1826 do 1954 roku. Więziono tutaj polskich patriotów, uczestników powstania styczniowego. Od września 1944 roku siedzibę swoją miało tu więzienie polityczne NKWD gdzie mordowano przez powojennego zaborcę wschodniego żołnierzy Armii Krajowej. Po likwidacji więzienia Zamek Lubelski przeznaczono na potrzeby kultury. Dzisiaj mieści się tutaj Muzeum Lubelskie obejmujące zamek, basztę i Kaplicę Trójcy Świętej.

Kaplica Zamkowa Trójcy Świętej to symbol wielokulturowej przeszłości Lublina i najważniejszy zabytek na Wzgórzu Zamkowym i temu obiektowi poświęciliśmy sporo czasu. To tutaj przyjeżdżają turyści z całego świata aby podziwiać freski wykonane przez ruskich artystów przedstawiające sceny biblijne. W obecnej formie powstała w latach 1341-1370. Budynkiem poprzedzającym była kaplica pod tym samym wezwaniem ulokowana przed 1326 rokiem prawdopodobnie w płn-zach. części wzniesienia, gdzie badania archeologiczne potwierdziły obecność XII-wiecznego cmentarzyska. W tamtych latach opiekę nad kaplicą sprawowali prawdopodobnie benedyktyni świętokrzyscy. Dzięki fundacji króla Władysława Jagiełły ściany kaplicy zamkowej ozdobiono malowidłami w stylu bizantyjsko-ruskim, które ukończono w dniu św. Wawrzyńca w 1418 roku. Na obudowie schodów prowadzących na chór muzyczny umieszczono malowidła fundacyjne z portretem króla Władysława Jagiełły. W XVI i XVII wieku w kaplicy zamkowej został wykonany nowy portal, zakrystię i szczyt w stylu renesansu lubelskiego. Upadek zamku doprowadził do schyłku znaczenia zamkowego kościoła. W czasie okupacji hitlerowskiej działał tutaj sąd specjalny. W końcu XIX wieku malarz Józef Smoliński dokonał odkrycia znajdujących się pod tynkiem malowideł. Prace konserwatorskie nad przywróceniem pierwotnego wyglądu freskom trwały z przerwami sto lat. Te szczegółowe informacje w bardzo interesującej formie przekazała słuchaczom przewodnik, pani Irena Kowalczyk, która oprowadzała nas po Zamku.

Po zakończeniu zwiedzania i wyjściu z Zamku Lubelskiego przechodzimy przez Bramę Grodzką oraz Rynek zdążając do jednej z ciekawych restauracji, urządzonej w stylu ludowym, gdzie czekał na nas pyszny obiad.

W ramach ekumenicznego wyjazdu studyjnego, zwiedzaliśmy następnie Kościół Ewangelicko-Augsburski Św. Trójcy w Lublinie, po którym oprowadzał nas Proboszcz Parafii ks. Grzegorz Brudny, opowiadając o historii kościoła. W kościele jest tablica pamiątkowa ku czci ks. Bp Juliusza Burschego, który trafił tu we wrześniu 1939 roku, zmuszony opuścić Warszawę po wybuchu II wojny światowej i który zostaje tu aresztowany i wywieziony do obozu w Sachsenhausen, gdzie ginie męczeńską śmiercią. Ciekawym elementem kościoła jest Krzyż z Gwoździ z Coventry, pod którym odbywają się modlitwy o pokój na świecie i zaprzestanie działań wojennych i prześladowań. Obecnie parafia liczy 250 osób. Wydaje ona kwartalnik „Informator Luteranów Lubelskich”, z którego można dowiedzieć się o wielu wydarzeniach z życia tej parafii.

Następnym etapem ekumenicznego wyjazdu studyjnego było zwiedzanie Kościoła Polskokatolickiego pw. Wniebowzięcia NMP w Lublinie. Proboszcz parafii ks. Andrzej Gontarek opowiadał nam o historii kościoła polskokatolickiego w Polsce na tle historii jego powstania w USA w XIX wieku. Po wykładzie zostaliśmy zaproszeni na kawę, herbatę, ciasto i owoce przygotowane specjalnie dla nas na plebanii. Było to bardzo miłe i gościnne przyjęcie.

Na zakończenie spotkań w obu parafiach, proboszczom przekazaliśmy wykonane przez słuchaczki EUTW wydawnictwa zespołu literackiego i malowidła zespołu plastycznego. Wyjazd studyjny był bardzo udany zarówno od strony poznawczej jak i wspaniałej pogody i wyśmienitej atmosfery wśród uczestniczek i uczestników integracyjnej wycieczki. Dziękujemy organizatorom, a szczególnie pani Lidii Michalak!

Opracowali: K. Wiazowski i R. Sikorski, zdjęcia: H. Mochól

Wycieczka Kozłówla Lublin. foto. H. Mochól (4) Wycieczka Kozłówla Lublin. foto. H. Mochól (3) Wycieczka Kozłówla Lublin. foto. H. Mochól (6) Wycieczka Kozłówla Lublin. foto. H. Mochól (7) Wycieczka Kozłówla Lublin. foto. H. Mochól (8) Wycieczka Kozłówla Lublin. foto. H. Mochól (9) Wycieczka Kozłówla Lublin. foto. H. Mochól (2) Wycieczka Kozłówla Lublin. foto. H. Mochól (11) Wycieczka Kozłówla Lublin. foto. H. Mochól (12) wnętrze pałacu Kozłówka (2) wnętrze pałacu Kozłówka (5) wnętrze pałacu KozłówkaWycieczka Kozłówla Lublin. foto. H. Mochól (15) Wycieczka Kozłówla Lublin. foto. H. Mochól (16) Wycieczka Kozłówla Lublin. foto. H. Mochól (17) Wycieczka Kozłówla Lublin. foto. H. Mochól (18) Wycieczka Kozłówla Lublin. foto. H. Mochól (20) Wycieczka Kozłówla Lublin. foto. H. Mochól (21)Kaplica zamkowa Św. Trójcy w Lublinie (2)Kaplica zamkowa Św. Trójcy w Lublinie Wycieczka Kozłówla Lublin. foto. H. Mochól (23) Wycieczka Kozłówla Lublin. foto. H. Mochól (24)Wycieczka Kozłówla Lublin. foto. H. Mochól (27) Wycieczka Kozłówla Lublin. foto. H. Mochól (26)kościół ew-augs. w Lublinie (2)kościół ew-augs. w Lublinie