W dniu 5 grudnia 2017 r. wysłuchaliśmy wykładu ks. prof. Henryka Skworowskiego z UKSW na temat: “Wartości chrześcijańskie a wartości liberalne. Zgodność czy rozbieżność?”. Wykładowca zaprezentował naukowe podejście do analizy zjawisk i procesów zachodzących we współczesnych społeczeństwach. Głównym tematem wykładu uczynił porównanie dwóch systemów wartości egzystujących równolegle w naszej kulturze. Dzięki tej wiedzy można odejść od subiektywnej oceny różnych zdarzeń w przestrzeni społecznej i uporządkować własne poglądy na wiele spraw. Oto główne tezy wykładu ks. prof. H. Skorowskiego:
Systemy wartości należy ujmować w kontekście szerszych zjawisk, procesów zachodzących we współczesnym świecie. Należy zwrócić uwagę na trzy charakterystyczne cechy współczesności wpływające na kształtowanie się systemów wartości. Są to wg Autora: dynamizm zmian zachodzących w dzisiejszym świecie; zawirowania aksjologiczne, zamieszanie w sferze wartości; „rozgadanie współczesnego świata, nikt nikogo nie słucha, dialog zastąpiono monologiem. W tej sytuacji egzystują równocześnie sprzeczne lub rozbieżne systemy wartości, prowadzące do dezorientacji i zagubienia jednostki w świecie. Stąd też niektórzy uczeni postulują nawet wyrzucenia wartości z życia.
Wartości chrześcijańskie i liberalne (chociaż te ostatnie wyrastają z wartości chrześcijańskich) mają inne podstawy aksjologiczne, które można sprowadzić do kwestii : czy fundamentalną wartością jest godność czy wolność człowieka. W chrześcijaństwie wartość człowieka ustala się w relacji do Boga. Człowiek jest wartością nadrzędną:
- jest dwujednią (dusza i ciało) a nie tylko materia
- jest osobą a nie rzeczą, nie może być czyjąś własnością
- jest odpowiedzialny za swoje czyny, nie może zrzucać winy za swoje czyny na innych
- człowiek posiada godność
Liberalizm przyjmuje jako wartość fundamentalną wolność człowieka. Stąd też mówi głównie o jego prawach a nigdy o obowiązkach. Liberalne pojęcie wolności, przy możliwym niewłaściwym rozumieniu istoty tego pojęcia, doprowadza do sytuacji gdy wolność jednych daje w efekcie zniewolenie drugich. Jest to wyraźnie widoczne obecnie gdy społeczeństwa uznające się za liberalne żądają od imigrantów bezwzględnego podporządkowanie się regułom miejscowym. W kwestii wolności między chrześcijaństwem a liberalizmem nie ma sporu. Jest oczywiste, że człowiek musi być wolny. Różnica polega na rozumieniu pojęcia wolności. Czy jest to: „wolność do” czy „wolność od”.
Chrześcijaństwo przyjmuję, że istotą wolności jest „wolność do” określana inaczej jako wolność wewnętrzna. Opiera się ona na duchowych, uwewnętrznionych zasadach etycznych składających się na godność jednostki. Ramy tak rozumianej wolności mają swoje granice, które wyznacza pojęcie dobra i zła. Wolność dana jest człowiekowi po to, aby czynił dobro a unikał zła.
Liberalizm przyjmuje jako wartość fundamentalną „wolność od” inaczej można ją określić wolnością zewnętrzną. Wolność czyni podstawowym prawem egzystencji człowieka. Domaga się wolności bez granic, walczy z wszelkimi ograniczeniami tej wolności. Postuluje bezwzględne prawo do wolności a w mniejszym lub żadnym mówi o odpowiedzialności i obowiązkach. Co jak sami możemy zaobserwować doprowadza do ograniczania wolności innych i przekształcania hierarchii wartości w taki sposób, że doprowadza do dezorientacji w tym co jest dobre a co złe.
Opracowała: Janeczka Choińska
-
- Ks. prof. Henryk Skworowski
