19 października 2016 r. wyjechaliśmy na wycieczkę do Torunia w ramach wyjazdu studyjnego EUTW.
Po wyjeździe z Warszawy na trasie do Torunia prof. Jerzy Kruszewski, jak zawsze, wykazał się dużym profesjonalizmem w swoim przekazie na temat historii Torunia, ubarwiając prelekcję ciekawymi anegdotami. Miało to istotny wpływ na przypomnienie lub poszerzenie naszej wiedzy historycznej związanej z tym miastem.
Jest to miasto o dużym znaczeniu historycznym, gospodarczym, naukowym i politycznym.
Już w czasach średniowiecznych przy przeprawie (brodzie) przez Wisłę istniały osady.
W XIII wieku Zakon Krzyżacki wybudował zamek nad Wisłą, następnie powstały dwa niezależne organizmy: Stare i Nowe Miasto. Toruń był jednym z najbogatszych miast Polski, był miastem królewskim i hanzeatyckim (od 1280 r.). Dopiero w 1454 r. przeszedł Toruń pod panowanie Polski. W 1411 r. oraz 1466 r. tutaj podpisywano układy kończące wojny krzyżackie. W 1793 r. po II rozbiorze Polski Toruń przypadł Państwu Pruskiemu. W latach 1807-1815 należał do Księstwa Warszawskiego, potem znów do Państwa Pruskiego.
W II Rzeczpospolitej Toruń był siedzibą władz województwa Pomorskiego. Po roku 1945 siedzibę województwa pomorskiego przeniesiono do Bydgoszczy. W 1975 r. został stolicą województwa toruńskiego. Obecnie w Toruniu urzęduje marszałek Województwa Pomorskiego. Toruń liczy ok. 200 000 mieszkańców i jest wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO ze względu na układ przestrzenny oraz liczne zabytki. Toruń nie był zniszczony działaniami I i II Wojny Światowej. Po II WŚ w Toruniu powołano Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika, który przejął tradycje Uniwersytetu Wileńskiego im. Stefana Batorego. W 1862 r. połączono Toruń i Bydgoszcz z Warszawą linią kolejową. Do początku lat dwudziestych XX w było to jedyne połączenie kolejowe między Warszawą a Poznaniem i Berlinem, Szczecinem itd. Miasto jest istotnym węzłem komunikacyjnym na mapie Polski (kolej, drogi i do niedawna żegluga na Wiśle). W ostatnich latach obok Torunia przeprowadzono autostradę A1 (północ-południe).
Pobyt w Toruniu rozpoczęliśmy od wizyty w parafii ewangelicko-augsburskiej (luterańskiej) w remontowanym kościele p.w. Św. Szczepana (Wały Gen. Sikorskiego 14), dawnym kościele ewangelicko-reformowanym. Z historią reformacji w Toruniu oraz obecnymi problemami parafii w mieście między innymi związanymi z remontem zabytkowego kościoła zapoznał nas Proboszcz Parafii Ewangelicko-Augsburskiej ks. Michał Walukiewicz.
Na zakończenie wizyty pastor M. Walukiewicz jako gospodarz podjął nas kawą, herbatą i ciastkami na terenie parafii, która kiedyś była parafią staro-luterańską na ul. Strumykowej. Podczas tego spotkania kontynuowaliśmy rozmowy nawiązujące do prelekcji ks. proboszcza o życiu i działalności parafialnej tego kościoła. W okresie zimowym w tych pomieszczeniach i kaplicy odbywają się nabożeństwa i różne spotkania parafialne.
Zwiedzanie miasta i jego zabytków z przewodnikiem rozpoczęliśmy od dawnej wytwórni pierników toruńskich zapoznając się z cyklem produkcyjnym i jego wymogami. 14 lutego 1763 roku mariaż Johanna Weese z Dorotheą Schreiber zainicjował powstanie jednego z najbardziej znanych przedsiębiorstw piernikarskich na świecie, którego tradycje są kontynuowane do dzisiaj w Fabryce Cukierniczej „Kopernik” S.A. W ten sposób jeden z symboli miasta zagościł na stałe w domach nie tylko torunian, ale także turystów z całej Polski, Europy i świata.
Następnie przeszliśmy przez Stare Miasto poznając istotne dla historii miasta budowle z ratuszem oraz kościoły gotyckie i barokowe z kościołem NMP, w którym została pochowana Anna Wazówna. Z Toruniem związane są dwie znaczące postacie: urodzony tutaj Mikołaj Kopernik (1473 -1543) twórca teorii heliocentrycznej budowy układu słonecznego z pomnikiem na rynku Starego Miasta. Drugą jest Anna Wazówna (1568 -1625), starannie wykształcona, poliglotka, luteranka, siostra Zygmunta III Wazy pochowana w 1636 r. w mauzoleum w Kościele NMP, w 1995 r. po badaniach naukowych trumna z jej szczątkami została umieszczona w podziemiach kościoła NMP. W 1995 r. odbył się jej drugi, tym razem ekumeniczny pogrzeb.
Interesującymi obiektami były mury miejskie z pozostałościami baszt i krzywą wieżą, która służyła za dom mieszkalny, a obecnie lokal użytkowy. Na ściance oporowej nad Wisłą jest mural przedstawiający film „Rejs” z charakterystycznymi dialogami. Podczas zwiedzania mieliśmy okazję obejrzeć inscenizację widowiska z okazji rocznicy wydarzeń historycznych Torunia.
Wyjazd studyjny połączony ze zwiedzaniem miasta Torunia zadziwił nas pozytywnie zabytkami architektury sakralnej i gotyckimi murami miejskimi zwłaszcza od strony Wisły oraz bramami prowadzącymi na nabrzeże portowe i ocalałymi spichlerzami przy nadbrzeżnych uliczkach, a to wszystko z niesamowitymi historiami.
Te oryginalne i cenne artystycznie zabytki, które zobaczyliśmy podczas zwiedzania bardziej przybliżyły nam artystyczny, historyczny i duchowy wymiar naszego ekumenicznego wyjazdu studyjnego. W czasie zwiedzania pogoda nam sprzyjała.
Po obiedzie w restauracji „Staromiejskiej” ok. godz. 17-tej udaliśmy się w drogę powrotną do Warszawy już w strugach deszczu, zadowoleni i pełni wrażeń.
Opracował: Bohdan Sabela
