W Sali Kolumnowej Sejmu 16 grudnia ub. r. odbyła się II Ogólnopolska Konferencja Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Ogólnopolskie Porozumienie Uniwersytetów Trzeciego Wieku (OPUTW) skupia 105 (z ogólnej liczby 450) tego rodzaju Uniwersytetów. Poza konferencjami odbywają się też Kongresy Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Pierwszy z nich odbył się w marcu 2012 roku, a drugi jest planowany na bieżący rok. Natomiast rok 2015 obchodzić będziemy jako 40-lecie ruchu Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Ruch ten zapoczątkowała prof. Halina Szwarc (1923-2002), prekursor polskiej gerontologii i prorektor Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie.
Czym są Uniwersytety Trzeciego Wieku?
W periodyku Uniwersytetu Trzeciego Wieku Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie „Panorama”, czytamy: „Wiedza na ten temat w społeczeństwie jest wciąż niewystarczająca, często obarczona negatywnymi stereotypami. Tymczasem jest to w Polsce najprężniejszy ruch społeczny rozwijając się w sposób niezwykle dynamiczny na skalę niespotykana w świecie… Od roku 1975 kiedy prof. Halina Szwarc założyła pierwszy funkcjonujący do dziś UTW na warszawskim Marymoncie, powstało ich ponad 450 i skupiają ponad 130 tys. członków. Tworzone są zarówno w dużych aglomeracjach jak i w małych gminach wiejsko-miejskich. Funkcjonują jako stowarzyszenia, fundacje jak i w strukturach uczelni, jednostkach samorządu terytorialnego, przy bibliotekach, ośrodkach pomocy społecznej, centrach kształcenia zawodowego, kołach gospodyń wiejskich itp.
Oferują słuchaczom bardzo zróżnicowaną ofertę programową od wykładów, warsztatów zajęciowych, kursów komputerowych i językowych, aż po bardzo rozpowszechniony ruch artystyczny – chóry, rękodzieł artystyczne itp. Także, co bardzo ważne, poradnictwo psychologiczne, doradztwo prawne, rzecznictwo interesów”.
Zainteresowanie władz opieką nad seniorami
Na II Zjeździe OPUTW postanowiono organizować konkurs na wyróżnienie wybitnych osobistości, które swoją pracą społeczną wnoszą znaczący wkład do działania na rzecz osób starszych, a szczególnie w rozwój Uniwersytetów Trzeciego Wieku oraz tworzą nową, pozytywną historię i politykę senioralną w Polsce. Na II Ogólnopolskiej Konferencji UTW to honorowe wyróżnienie „Wielka Osobowość Uniwersytetów Trzeciego Wieku” zostało przyznane trzem osobom. Były to: Anna Komorowska, Małżonka Prezydenta RP, Minister Pracy i Polityki Społecznej Władysław Kosiniak- Kamysz oraz Prezes Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, Jerzy Koźmiński. Kapitule tego Konkursu przewodniczy Minister Jacek Michałowski, szef Kancelarii Prezydenta. RP.
Ważne jest – jak podkreślano na Konferencji – aby ruchowi UTW i opiece nad seniorami zapewnić właściwy nadzór władz samorządowych i państwowych. Chodzi o popieranie, zachęcanie, troszczenie się i finansowanie tej działalności. Dlatego w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej utworzono Departament ds. Polityki Senioralnej, uruchomiono rządowy program Aktywizacji Społecznej Osób Starszych, powołano Radę Polityki Senioralnej, międzyresortowego organu doradczego, który opracował dokument Założenia Polityki Senioralnej na lata 2014-2020. Ponadto powstała inicjatywa powołania Obywatelskiego Parlamentu Seniorów. Na wszystkie te inicjatywy zostały w budżecie państwa przeznaczone poważne środki finansowe. Parlamentarnemu Zespołowi ds. UTW przewodniczy poseł Michał Szczerba. Ogólnopolskie Porozumienie UTW i Parlamentarny Zespół ds. UTW wystąpią z wnioskiem do Marszałka Sejmu PR w sprawie powołania w Sejmie stałej komisji ds. polityki senioralnej Za zasadne uznaje się powołanie również stałej komisji w Senacie RP.
Uniwersytety Trzeciego Wieku będą promować na swoim terenie powoływanie gminnych rad seniorów. Regionalne i lokalne konferencje organizowane przez Uniwersytety Trzeciego Wieku będą zdawać relacje z monitoringu sposobu realizacji działań zapisanych w Założeniach Długofalowej Polityki Senioralnej na lata 2014–2020 przez lokalne władze samorządowe, organizacje pozarządowe i inne podmioty działające na terenie Gminy (powiatu, województwa). Odbywać się też będą konkursy pod hasłem: „Samorząd przyjazny seniorom”. W tym roku konkurs taki wygrała Warszawa, ponieważ bardzo dużo robi się tu dla seniorów.
Jak Kościół troszczy się o swoich seniorów?
Mając na uwadze ogólnopolską kampanię na rzecz seniorów, należałoby zapytać, jak rodzina kościelna troszczy się o swoich seniorów? Są to przecież regularni uczestnicy nabożeństw, najbardziej ofiarni członkowie Kościoła, ludzie, którym zawdzięczamy to, kim i jacy jesteśmy! Czy młodzi duchowni i członkowie rad parafialnych zwracają uwagę na swoje starsze wiekiem siostry i starszych wiekiem braci?
W niektórych parafiach czy zborach spotkania seniorów odbywają się raz w miesiącu lub częściej. Ale nie ma jeszcze tam duszpasterzy, odpowiedzialnych za tę dziedzinę pracy. Należałoby przypomnieć wszystkim parafiom i zborom, w których jest chociaż kilkoro seniorów, aby w jakiś sposób otoczyły ich swoją opieką. Na takie spotkania trzeba przeznaczyć określone środki, znaleźć stosowne miejsce, a nawet zatrudnić odpowiednią osobę. Są komisje czy komitety do spraw dzieci, młodzieży, kobiet, ale brak jakiejś organizacji zajmującej się seniorami.
Członkowie gremiów kierowniczych Kościoła powinni zatroszczyć się o to, aby każdego roku w ich okręgu przez tydzień lub dwa seniorzy mogli spędzić ze sobą jakiś czas. Trzeba zatroszczyć się o miejsce, opiekę duchową i finansowe wsparcie dla tych, którym na to nie będzie stać. Program opieki nad seniorami i praktyczne wykorzystanie ich potencjału powinny przez nich być wzięte pod uwagę. Nie możemy pozostawać w tyle za wysiłkami naszego Państwa pod tym względem. A przy tym, w ramach programu ogólnopolskiego wspierania seniorów, będziemy mogli też skorzystać ze wsparcia i pomocy władz państwowych i samorządowych.
Ludzie starsi wiekiem zarówno w Starym jak i w Nowym Testamencie cieszyli się wielkim szacunkiem i uznaniem. Zasięgano u nich rady, liczono się z ich zdaniem. To biblijny wzorzec przywództwa. W 3 Mojż. 19,32 czytamy: „Przed siwą głową wstaniesz i będziesz szanował osobę starca; tak okażesz swoją bojaźń Bożą”. Szacunek i poważanie ludzi starszych wiekiem to wyraz naszej pobożności. Również w Nowym Testamencie starsi wiekiem byli autorytetem dla młodszych. Kultura europejska, niestety, odstawiła ludzi starszych wiekiem na bok. Po przejściu na emeryturę nie są oni zapraszani na robocze spotkania, nie zasięga się u nich rady w Kościele. A przecież zasługują oni na to i mogliby wiele wnieść do tej społeczności.
Kościół jako ciało Jezusa Chrystusa do należytego funkcjonowania potrzebuje wszystkich swoich członków, ale „o wiele bardziej potrzebne są te członki, które uchodzą za słabsze” (1 Kor.12,22). I jeszcze jeden tekst biblijny: „Czystą i nieskalaną pobożnością przed Bogiem i Ojcem jest to: nieść pomoc sierotom i wdowom w ich niedoli i zachowywać siebie niesplamionym przez świat” (Jak. 1,27). Jakże wiele w naszych zborach jest wdów! Jeżeli chcemy, aby na starość nas szanowano, już teraz szanujmy ludzi w starszym wieku! Pan Jezus powiedział: „Wszystko, czego pragniecie, aby wam ludzie czynili, to i wy im czyńcie. Takie bowiem jest Prawo i Prorocy” (Mat. 7,12).
prezbiter Konstanty Wiazowski
