23 października odbyliśmy ekumeniczną wizytę studyjną, odwiedzając Działdowo, Nidzicę i Szczytno. Jest to trzecia rocznica rozpoczęcia roku akademickiego naszego uniwersytetu. Rok temu uczciliśmy tę datę wyjazdem do Grabarki na Podlasie. W tym roku wyjechaliśmy na Mazury.
Po wyjeździe z Warszawy w autokarze prof. Jerzy Kruszewski przedstawił nam w formie prelekcji historię zakonu krzyżackiego. Pierwszy etap podróży prowadził do Działdowa do Parafii Ewangelicko – Augsburskiej, gdzie gościnnie przyjął nas proboszcz kościoła Zbawiciela ks. Waldemar Kurzawa, który przedstawił dzieje parafii luterańskiej w Działdowie i zapoznał nas z historią budowy nowego kościoła. Wnętrze świątyni, cały wystrój to niezwykle oryginalna kompozycja witraży ze szkła o trójbarwnej tonacji: bieli, fioletu, zieleni i dodatkowo z punktowym użyciem koloru czerwonego. Na szczególną uwagę zasługuje dominujący centralnie we wnętrzu Krzyż Zbawiciela 6 m wysokości. Twórca witrażu tak usytuował postać Chrystusa aby ukazać zwycięstwo Jezusa nad śmiercią co symbolizują ramiona wychodzące poza belkę krzyża. Odnosi się wrażenie jakby Zbawiciel wychodził do zebranych pod Krzyżem. Architekt Grażyna Futerhendler dobrała odpowiednio kolorystykę wnętrza i układ podłogi w której odbijają się witraże. Po obu stronach krzyża są witraże boczne składające się z 10 elementów, które przypominają o dekalogu z widocznymi na nich greckimi literami alfą i omegą. Nawiązują one do słów Jezusa „ ja jestem alfą i omegą, początkiem i końcem”. Ołtarz wykonany również z trójbarwnego szkła, wsparty jest na nogach litery omega a symbolizuje rozdartą zasłonę w Świątyni w chwili śmierci Chrystusa. Na uwagę zasługuje zabytkowa chrzcielnica z 1930 r. Mównica, kolejny element ze szkła z herbem kościoła ewangelicko – augsburskiego z Różą Lutra. Innym ciekawym witrażem w kościele Zbawiciela jest ryba w balustradzie balkonu, pierwszy symbol Chrześcijan. Twórcą witraży jest światowej sławy architekt, projektant i twórca szkła – Tomasz Urbanowicz z Wrocławia, który wykonał wiele prac w obiektach użyteczności publicznej: Sąd Najwyższy w Warszawie, Uniwersytet Śląski ale również szkła Urbanowicza zdobią światowe wystawy gdzie promują Polskę np. EXPO 2000 w Hanowerze, EXPO 2005 w Japonii, EXPO 2008 w Hiszpanii.
Na zakończenie wizyty pastor Waldemar Kurzawa podjął nas kawą, herbatą i ciastami domowego wypieku. Żegnaliśmy Działdowo w miłym nastroju, kościół Zbawiciela pozostawił niezapomniane wrażenia. Wystrój kościoła, można nazwać cudem architektonicznym – perłą Mazurską.
Drugim etapem odwiedzin była Nidzica a w niej do zwiedzania zamek krzyżacki i wizyta w parafii ewangelickiej Św. Krzyża. Na trasie Działdowo – Nidzica prof. Kruszewski kontynuował prelekcję na temat działalności zakonu krzyżackiego na Mazurach Płd. – na pograniczu z Polską.
Na wzgórzu pod miastem, zamek krzyżacki z 1381 r. z czerwonej cegły, potężna obronna twierdza w stylu gotyckim. Od 1409 r. był siedzibą komturów. Obecnie w zamku mieści się stała ekspozycja „Galeria Baszta” Hieronima Skorupskiego, artysty malarza i grafika, który pochodzi z okolic Nidzicy. W 1990 r. malarz zadeklarował miastu dar w postaci 30 swoich prac a w 1992 r. dalszych 30 prac.
Po zamku w Nidzicy oprowadził nas pan Bandycki Ryszard – przewodnik turystyczny Warmii i Mazur, który jest jednocześnie kuratorem w parafii ewangelicko – augsburskiej Św. Krzyża. Pod nieobecność proboszcza ks. Rolanda Zagóry, służył nam informacją o tym kościele. Po sekularyzacji Zakonu Krzyżackiego w 1525 r. powstało pierwsze państwo ewangelickie w Europie. Do 1948 r. wszystkie kościoły należały do parafii katolickiej. Ewangelicy uczęszczali na nabożeństwa w obiektach zastępczych. Oglądany kościół po katolicki, jest w stylu neogotyckim a ołtarz prezentuje również styl neogotycki z nawiązaniem do stylu bizantyjskiego z oryginalną kolorystyką sprzed 150 lat. Na wystrój kościoła składają się dzieła sztuki z terenu płd. Mazur. Najstarszy jest tryptyk ołtarzowy z 1646 r. są obrazy z okresu baroku, renesansu. Cennym dziełem są barokowe rzeźby ewangelistów, współczesną sztukę reprezentują trzy obrazy Hieronima Skorupskiego. Cenną rzeźbą jest figura Chrystusa Zapraszającego, wykonana przez duńskiego rzeźbiarza Thorvaldsena wykonana z białego marmuru, sprowadzonego z Florencji.
Z Nidzicy autokarem, przemieściliśmy się do Szczytna. Podczas jazdy w autokarze na szlaku naszej wizyty prezbiter Konstanty Wiazowski przedstawił nam dzieje założenia na Warmii i Mazurach Kościoła Chrześcijan Baptystów. Koleżanka Małgorzata Kleinschmidt poinformowała nas natomiast o zaletach krajoznawczo-turystycznych tego regionu, gdyż ma w tych stronach działkę rekreacyjną. Pierwszą wizytę w Szczytnie złożyliśmy w parafii ewangelicko – augsburskiej, gdzie spotkaliśmy się z ks. Alfredem Borskim, który po powrocie z Niemiec objął parafię w 2013 r. Pomimo tak krótkiego okresu czasu, pastor bardzo ożywił życie tej wspólnoty, prawie podwoiła się liczba parafian, zostały wprowadzone audio – wizualne metody w prowadzeniu nabożeństw, powstał chór parafialny „Cantabo”. Widząc ogromne zaangażowanie proboszcza, parafianie chętnie włączyli się w życie zboru. W parafii tej spotkaliśmy naszego, umówionego wcześniej przewodnika po Szczytnie pana Jacka Garbeckiego, który wraz z nami zwiedził kościół, a następnie przeszliśmy do Kościoła Chrześcijan Baptystów Szczytnie.
Pierwszy zbór baptystów na Mazurach powstał w 1861 roku w Rumach, miejscowości położonej niedaleko Szczytna. W 1878 roku zbór ten liczył już 688 członków w 80 miejscowościach. Jedna z nich było Szczytno. Tutejszy zbór baptystów powstał w 1912 roku, a już w następnym roku został wybudowany budynek kościelny. Dwa lata temu odbyła się tu wielka uroczystość jubileuszu stulecia istnienia i działalności tego zboru. O tym zborze i o baptystach na Mazurach informowali nas: prezb. Jan Mroczek, prezbiter okręgu mazurskiego i Jerzy Januszyk, przewodniczący Rady tut. Zboru. Z relacji prezb. Mroczka wynikało, że na Mazurach zbory baptystyczne znajdują się w Bartoszycach, Ełku, Giżycku, Kętrzymie, Nidzicy, Olsztynie, Olsztynku, Ostródzie i Węgorzewie. Budynek kościelny, zbudowany z solidnej czerwonej cegły, przetrwał okres wojenny i obecnie służy tutejszym baptystom. Obszerna sala nabożeństw z balkonem mieścił kiedyś kilkaset osób pochodzenia mazurskiego. Niestety, większość z nich wyjechała do Niemiec, pozostali to przeważnie ludność napływowa z terenów wschodnich. Obecnie pastorem zboru jest prezb. Jan Mroczek, mieszkający w Świętajnie i pełniący tam obowiązki gospodarza obiektów kościelnych – dużego kościoła i budynków gospodarczych. W obsłudze duszpasterskiej zboru pomaga mu trzech braci z rady zborowej.
Po wizycie w Kościele Chrześcijan Baptystów, zjedliśmy obiad w restauracji „Zacisze” nad jeziorem, a następnie wraz z przewodnikiem zwiedziliśmy ruiny zamku krzyżackiego. W czasie zwiedzania przedstawił dzieje zamku i życie mieszkańców Szczytna. Następnie przeszliśmy do pomnika Henryka Sienkiewicza, autora powieści historycznych pisanych „ku pokrzepieniu serc”, gdzie czerpał natchnienie i wiedzę do swoich powieści. Sienkiewicz dał wspaniałą wizję zmagań rycerskiej Polski z zakonem krzyżackim, aż do zwycięstwa w bitwie pod Grunwaldem.
Późnym popołudniem wyruszyliśmy do Warszawy. W drodze powrotnej prof. Kruszewski podsumował i wysoko ocenił wiernie nam przekazaną wiedzę historyczną przez przewodników.
